Badania dla kierowców wykonuje się w przychodni medycyny pracy w sytuacji ubiegania się on o prawo jazdy, także po 15 latach wraz z upływem terminu jego ważności, aby je zaktualizować, gdy prawo jazdy zostanie zatrzymane przez sąd, jeśli osoba zainteresowana ubiega się o inną jego kategorię, bądź stara się o pracę kierowcy zawodowego, albo z powodu badań okresowych kierowców zawodowych. Niektórzy kierowcy pod karą grzywny są zobowiązani do posiadania przy sobie zaświadczenia lekarskiego. Dotyczy to przede wszystkim osób z problemami zdrowotnymi, co zostaje zaznaczone specjalnym znakiem na dokumencie prawa jazdy.
Badania lekarskie na prawo jazdy
Zanim podejmiemy się nauki jazdy na kursie, należy zdobyć zaświadczenie o stanie zdrowia, konieczne do wyrobienia profilu kandydata na kierowcę (PKK). Przed takim badaniem należy sprawdzić, czy lekarz je wydający ma odpowiednie uprawnienia do wydawania dokumentu o stanie zdrowia kierowcy. Zwykle tego typu specjaliści są zatrudniani w przychodniach medycyny pracy, ale również w przychodniach rodzinnych. Cena takiego badania określona jest ustawą i wynosi 200 złotych. Należy pamiętać, aby przed badaniem nie spożywać środków odurzających i być wypoczętym. Zaopatrzyć się w dokument tożsamości ze zdjęciem oraz numerem PESEL. Potrzebne będą także wyniki badań laboratoryjnych, RTG, EEG, EKG, a dla osób z przewlekłymi chorobami zaświadczenie o stanie zdrowia, bądź orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Jeśli kandydat na kierowcę lub osoba przedłużająca termin ważności prawa jazdy ma wadę wzroku, lub słuchu, to w trakcie badania może być zaopatrzony zarówno w okulary, bądź szkła kontaktowe, albo aparat słuchowy. Natomiast osoby z cukrzycą lub epilepsją muszą skontaktować się z lekarzem diabetologiem, lub neurologiem w celu wypełnienia karty konsultacji diabetologicznej, czy karty konsultacji neurologicznej.
Przebieg badania lekarskiego
Badanie rozpoczyna się od wypełnienia dwóch dokumentów: oświadczenia o stanie zdrowia z danymi osoby podlegającej badaniu i ankiety dotyczącącej stanu zdrowia do wypełnienia przez osobę podlegającą badaniu, jak i lekarza. Potrzebny jest również oraz drugi dokument, czyli karta badania lekarskiego. Lekarz w trakcie badania ocenia stan zdrowia różnych narządów, przede wszystkim wzroku, czyli między innymi ostrość widzenia, przebyte choroby, urazy lub operacje, pole widzenia, rozpoznawanie barw, widzenie zmierzchowe, wrażliwość na olśnienie i kontrast.
W badaniu słuchu i równowagi przedmiotem zainteresowania są przebyte choroby tego narządu, urazy oraz operacje, jeśli miały miejsce. Lekarz dokonuje oceny narządu słuchu, i przeprowadza badania akumetryczne słuchu szeptem oraz narządu równowagi. Badaniu podlega również układ nerwowy z ewentualną padaczką i różnymi niedowładami i porażeniami kończyn oraz układ ruchu z badaniem sprawności kończyn, ale także układ krążenia, układ oddechowy, pokarmowy, endokrynologiczny, moczowy i poziom cukru.
W przypadku stwierdzenia przez lekarza w trakcie badania poważnej choroby może on skierować badanego do lekarza specjalisty. Konsekwencją przeprowadzonego przez orzecznika badania jest wydanie orzeczenia, z którym należy się zgłosić do wydziału komunikacji, podając kody lub subkody ograniczeń w prawie jazdy. W nich zawarta jest informacja o tym, jakie warunki podczas kierowania pojazdem musi spełnić kierowca, na przykład jazda tylko w soczewkach lub okularach, bądź wymagane modyfikacje samochodu ze względu na niepełnosprawność kierowcy lub inne jego ograniczenia oraz z wielu innych powodów.
Wydział komunikacji po otrzymaniu wyżej wymienionych orzeczeń lekarskich, zdjęcia i wniosku o wydanie prawa jazdy, po zweryfikowaniu danych osobowych, dzięki przedłożonemu dowodowi tożsamości, wydaje numer Profilu Kandydata na Kierowcę. Dzieje się tak w przypadku utraty ważności prawa jazdy, jego zniszczenia, bądź utraty. W większości przypadków urząd wydaje je natychmiast. Bywa jednak, że trwa to dłużej, jeśli sytuacja wymaga postępowania wyjaśniającego. Kierowcy w przypadku rozszerzenia prawa jazdy o nowe kategorie muszą ponownie wykonać badania lekarskie i psychologiczne.
Badania lekarskie dla kierowców służą przede wszystkim zapewnieniu bezpieczeństwa użytkownikom drogi.